Давыдовичи.Narod.Ru || История || На дорогах войны...

Загiнуўшыя ўдзельнiкi камунiстычнага падполля, партызаны, асобы, якiя актыўна садзейнiчалi партызанскаму руху i камунiстычнаму падполлю, члены iх сем'яў, жыхары партызанскiх зон i раёнаў, што падверглiся фашысцкаму тэрору.

ШАМПЛЯХОВА Праскоўя Нічыпараўна, нарадзілася ў 1913, да вайны працавала ў калгасе, павешана восенню 1943.

ЛАУРЭНАВА Дар'я Цімафееўна, нарадзілася ў 1915, да вайны працавала ў калгасе, расстраляна восенню 1943 разам з двума малалетнімі дзецьмі.

ШЫЦІКАЎ Іван Лукіч, нарадзіўся ў 1923, у час вайны ўпаўнаважаны ЦК ЛКСМБ па Рагачоўскаму раёну, загінуў у 1943.

ЛЕВАЯ Агаф'я Яфрэмаўна, нарадзілася ў 1900, да вайны працавала ў калгасе «Новае жыццё», расстраляна ў кастрычніку 1941.

ЛЕВЫ Марк Міхайлавіч, яе муж, нарадзіўся ў 1890, да вайны прадаваў старшынёй калгаса «Новае жыццё», затым старшынёй Чырвонаасавецкага сельсавета, быў пакінуты для арганізацыі партызанскага руху, расстраляны ў кастрычніку 1941.

ЛЕВЫ Сцяпан Маркавіч, іх сын, нарадзіўся ў 1922, студэнт, расстраляны разам з бацькамі ў кастрычніку 1941.

БАШАРЫМАЎ Венядзікт Маркавіч, нарадзіўся ў 1900, в. Ісакава Буда Чавускага раёна.

ВОЛКАЎ Іларыён Сямёвавіч, нарадзіўся ў 1906, расстраляны ў 1943.

ВОЛКАЎ Якаў Давыдавіч, нарадзіўся ў 1900, расстраляны ў 1943.

КРЬІВУШКІН Карп Дзмітрыевіч, нарадзіўся ў 1909, расстраляны ў 1941.

КРЫВУШКІН Фака Раманавіч, нарадзіўся ў 1918, партызан, прапаў без вестак у 1944.

МЕЛЬНІКАВА Праскоўя Пятроўна, нарадзілася ў 1907, да вайны працавала ў калгасе, расстраляна восенню 1943 разам з дачкой.

ПАМЯТНЁЎ Ілья Пятровіч, нарадзіўся ў 1912, у канцы 20-х гадоў разам з бацькамі пераехаў у Сібір, дзе скончыў мастацкі інстытут, потым працаваў у Маскве, Данбасе, у час вайны быў на фронце, пасля акружэння пад Кіевам прабраўся на Быхаўшчыну, дзе ўключыўся ў падпольную работу, з красавіка 1942 камандзір партызанскай групы, якая ў чэрвені 1942 улілася ў 1-ю Быхаўскую брыгаду, загінуў у ліпені 1942 каля в. Дабужа (чытать артыкул).

I.П. Памятнёў

Ілья Памятнёў

Познім лістападаўскім вечарам 1941 г. ў хату Фёдара Рыгоравіча Багданава зайшоў змораны, у пашарпаным паліто малады смуглявы хлопец. Шмат такіх знясіленых, галодных, часам цяжка параненых праходзіла праз іх вёску Рыжкаўку летам і восенню 1941. Таму адразу і не пазнаў Фёдар Рыгоравіч свайго пляменніка.

— Вырваўся з чортавых зубоў, — сказаў хлопец.— А прыйшоў да вас, больш ісці няма куды...

Багданавы прынялі свайго пляменніка Ілью Памятнёва з душэўнай цеплынёй, зрабілі ўсё, каб хутчэй вярнуць хлопцу сілы.

Аб сабе Ілья расказваў мала, тым больш, што ўсё перажытае было ў мінулым. Хваляваў дзень сённяшні, будучае. Не пакідала думка прабрацца ў Магілёў, звязацца з падпольшчыкамі (у тым, што яны ёсць, Памятнёў не сумняваўся). Аднак прабрацца ні ў Быхаў, ні ў Магілёў без адпаведных дакументаў было немагчыма. I Памятнёў знаходзіць выйсце. Ён дамаўляецца з папом Асавецкай царквы аб аднаўленні абразоў (маляваў хлопец няблага, і пра гэта многія ведалі ў вёсцы). Такім чынам быў атрыманы доўгачаканы пропуск на паездкі ў Магілёў, Быхаў, Чавусы за матэрыяламі для малявання. Аднойчы разам з фарбамі, гіпсам, палатном у зробленым тайніку фурманкі Ілья прывёз савецкія лістоўкі, бланкі і пячатку для афармлення нямецкіх дакументаў, медыкаменты.

Для «новай улады» ён заставаўся «багамазам» (дарэчы, гэта стала падпольнай мянушкай патрыёта), добрасумленна выконваў умовы кантракту. Для ваеннаслужачых, якія на зіму засталіся ў навакольных вёсках, мясцовых патрыётаў стаў важаком, неафіцыйным камандзірам. Пачалі збіраць зброю. На месцы баёў Памятнёў і Косця Сіўцоў знайшлі кулямёт, сабралі дваццаць вінтовак, 50 мін і дзве скрынкі капсуляў. Усё было надзейна схавана ў лясным складзе.

У сярэдзіне красавіка 1942 г. ў доме Багданавых адбылася сустрэча Ільі Памятнёва з Падольцавым і Тамілам, пакінутымі для арганізацыі партыйнага падполля. Праз некалькі дзён пасля гэтага Памятнёў з 22 вернымі таварышамі пайшоу у лес, узначаліў партызанскую групу. Камісарам групы стаў даваенны інструктар Тульскага абкома партыі Аляксей Барысаў, цудоўны чалавек і мужны воін, удзельнік абароны Магілёва. Група расла, зброі ж на ўсіх не хапала. Па ініцыятыве камандзіра рашылі паспрабаваць захапіць яе ў воласці. Днём, калі ў памяшканні знаходзіліся бургамістр, ураднік і паліцай, уварваліся Памятнёў і Сіўцоў. «Зброю на стол!» — загадалі партызаны. Так з'явіліся яшчэ тры пісталеты і вінтоўкі.

Праз месяц група значна вырасла з жыхароў і моладзі вёскі Рыжкаўка. А было гзта так. Партызаны прыйшлі ў вёску і загадалі старасту склікаць сход. З палымянай прамовай на ёй выступіў Памятнёў. На яго заклік уступаць у рады народных мсціўцаў тут жа адгукнуліся камсамольцы і патрыёты вёскі. Многія, адкапаўшы са сховішчаў зброю, разам з партызанамі ў гэты дзень пайшлі ў вёску Прыбярэжжа, дзе быў праведзены такі самы сход. Група папоўнілася новымі байцамі і рушыла ў вёску Грудзінаўка. Тут на складзе валасной управы партызаны захапілі 8 паўаўтаматычных вінтовак, некалькі ручных кулямётаў.

Добра ўзброеная група разгарнула смелыя баявыя аперацыі. У чэрвені 1942 г. група Памятнёва (Багамаза) улілася ў партызанскую брыгаду Г.I. Сазонава. У яе складзе партызаны правялі шэраг бліскучых аперацый — разграмілі гарнізоны ў вёсках Вейна пад Магілёвам, Кузькавічы, Ніканавічы, Чырвоны Асавец, удзельнічалі ў засадах на шашэйных дарогах і ў адкрытых баях. Вёў народных мсціўцаў іх бясстрашны важак Ілья Пятровіч Памятнёў.

У ліпені 1942 г. палымянага патрыёта, любімца партызан не стала. Вяртаючыся з задания, якое выконваў у Магілёве, у лесе каля вёскі Дабужа Ілья Пятровіч нарваўся на засаду...

Г. Аляксандраў, Г. Барысаў.

СІЎЦОВА Аксіння Цімафееўна, нарадзілася ў 1913, да вайны працавала медсястрой у Рыжкаўскай бальніцы, расстреляна ў 1943 за сувязь з партызанамі.

СІЎЦОВА Дар'я Цімафееўна, расстраляна ў 1943 за сувязь з партызанамі.

СІЎЦОЎ Канстанцін Цімафеевіч, нарадзіўся ў 1910, камуніст, перад вайной паступіў у ваеннае вучылішча, з чэрвеня 1942 партызан 1-й Быхаўскай партызанскай брыгады, загінуў у жніўні 1942 каля в. Дабужа (чытать артыкул).

К.Ц. Сiўцоў

Падрыўнiк Канстанцін Сіўцоў

Патомны хлебароб Канстанцін Цімафеевіч Сіўцоў за год да пачатку вайны пайшоў у вееннее вучылiшча. Стаў камуністам. 3 першых дзён вайны ўчарашні неабстраляны курсант быў не фронце. У адным з баёў цяжка кантужаны трапіў у акружэнне. Вырваўшыся з палону, у лістепадзе 1941 прыйшоў у родную Грудзінаўку. Хутка пазнаёміўся і пасябраваў з акружэнцам Ільёй Памятнёвым. Нейкі час яму ўдавалася ўтойваць ад жонкі Яўгеніі прычыну сваіх частых візітаў у лес. Не хацеў хваляваць, турбот у той цяжкі час і без таго хапала. А ранняй вясной 1942 г., калі аднойчы вярнуўся з лесу і прынёс маленькай дачушцы Тамары кавалачак цукру «ад зайчыка», прызнаўся жонцы, што сустракаўся з былым дырэктарам МТС Тамілам, пакінутым для арганізацыі падпольнага райкома партыі.

У лесе Канстанцін Цімафеевіч назбіраў ужо шмат зброі. Дапамагалі яму патрыёты-камсамольцы Валя Шчарбакова, Міша Атаеў, Міша Ганчароў, Валодзя Бязрукаў, Іван Афанасьеў і іншыя. У красавіку 1942 г. Сіўцоў перадаў у атрад Якава Курпачэнкі радыёпрыёмнік, накіраваў у лес будучых байцоў, у той жа час патрыёты паведамілі, што ў былым графскім палацы сабрана шмат зброі, якую акупанты хочуць перавезці ў Быхаў. Партызаны атрада зрабілі засаду і завалодалі зброяй.

У пачатку лета ў Грудзінаўку нечакана прыехала паліцыя з гітлераўцамі. Літаральна з-пад носа гітлераўцаў Сіўцоў знік з хаты. Ноччу яны з'явіліся зноў.

— Дзе муж? — дапытваліся ў жонкі Сіўцова.— Глядзі! Не знойдзем яго — цябе павесім.

Раніцай Яўгенія пакінула вёску і схавалася ў пасёлку імя Крупскай. Праз тыдзень Яўгенія Купрыянаўна Сіўцова прыйшла ў партызанскі атрад «Голуб» пад камандаваннем С. П. Мардашкіна, дзе ўжо знаходзіўся муж. У атрадзе камуніст Сіўцоў узначаліў дыверсійную групу.

20 жніўня 1942 г. падрыўнікі замініравалі дарогу непадалёку ад вёскі Бецкава, на якой падарвалася нямецкая машына. Завязалася перастрэлка, у час яе Канстанцін Сіўцоў быў паранены ў нагу. Дзякуючы клопатам партызанскага ўрача Ю. М. Мурашова рана хутка загаілася, і 29 жніўня камандзір падрыўнікоў зноў пайшоў на заданне. Далека хадзіць яшчэ не мог і ехаў на падводзе. Ехалі на размініраванне дарогі паміж Ветранкай і Кузькавічамі, якую партызаны замініравалі пасля таго, як карнікі спалілі в. Красніцу. Па гэтай дарозе праз некалькі дзён партызаны збіраліся ісці на разгром гарнізонаў у Кузькавічах і Вараніно. У час размініравання дарогі і загінуў камандзір групы Канстанцін Сіўцоў.

Канстанціна Цімафеевіча ўжо не было ў жывых, калі фашысты схапілі яго бацьку, сястру Дар'ю, жонку брата Ксеню і ўсіх расстралялі...

В. С. Гунёва.

СІЎЦОЎ Цімафей Іванавіч, нарадзіўся ў 1895, расстраляны ў 1943 за сувязь з партызанамі.

СІЎЦОЎ Яўціхій Пятровіч, нарадзіўся ў 1896, да вайны працаваў у калгасе, расстраляны вясной 1944 у в. Язвы.

ДЗЕМІДЗЕНКА Логвін Іванавіч, нарадзіўся ў 1902, да вайны працаваў у калгасе, расстраляны восенню 1941.

КАРАВІЦКІ Фама Пятровіч, нарадзіўся ў 1906, да вайны працаваў у калгасе, расстраляны восенню 1941.

ЛАПЦЕЎ Аляксей Пятровіч, нарадзіўся ў 1912, да вайны працаваў у калгасе, расстраляны ў 1941.

САПРАНЬКОВА Роза Міхайлаўна, нарадзілася ў 1925, расстраляна восенню 1941.

ЦАРОЎ Рыгор Іванавіч, нарадзіўся ў 1912, да вайны працаваў у калгасе, расстраляны восенню 1941.

Воины Красной Армии, погибшие при обороне и освобожднении Быховского района и захороненные на его территории.

ШВЫРЯНСКИЙ Петр Борисович, родился в 1901 в г. Барановичи, ст. политрук 45-го стрелкового корпуса, погиб 13.7.1941, спасая боевое знамя одной из дивизий.

ВЕЛИКАНОВ Александр Константинович, д. Копейкино Таврического р-на Омской обл., мл. лейтенант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944.

ПЕРЕВАЛОВ Василий Васильевич, род. в 1918, сержант, погиб в 1943.

АФОНЮШКИН Иван Дмитриевич, с. Секирино Скопинского р-на Рязанской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160*.

БОГОЯВЛЕНСКИЙ Виктор Сергеевич, с. Ново-Русаново Жердевского р-на Тамбовской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

БОНДАРЕВ Арсений Андреевич, д. Верхняя Тощица Быховского р-на, ефрейтор 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

БЕЛИК Василий Павлович, с. Болдыревка Щербакульского р-на Омской обл., мл. лейтенант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160 (плен, штрафная рота - 1.07.44).

ГОРОХОВ Василий Александрович, г. Воронеж, рядовой, погиб 18.6.1944, высота 160.

ГОРОХОВ Василий Лукьянович, г. Мичуринск Тамбовской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160 (плен, штрафная рота - 1.07.44).

ГРЕЧКОСЕЙ Петр Степанович, г. Донецк, рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ГУДКОВ Андрей Петрович, рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЕРМОШИН Тимофей Яковлевич, Егорьевский р-н Алтайского края, старшина 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЕЩЕНКО Владимир Трофимович, с. Великий Кобелячок Новосанжарского р-на Полтавской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЗАХАРОВ Ефим Михайлович, ефрейтор 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ИВАНОВ Андрей Григорьевич, д. Бороденки Горецкого р-на Могилевской обл., ст. сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944.

ИГНАТЕНКО Николай Кузьмич, Быховский р-н Могилевской обл., сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

КАЗАКЕВИЧ Николай Никитич, род. в 1923, д. Бовшево Могилевского р-на Могилевской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

КАМЕНЦЕВ Семен Иванович, д. Стрижниково Сусанинского р-на Костромской обл., ст. лейтенант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160 (пропал без вести).

КАРЕБИН Иван Михайлович, д. Нижний Икорец Лискинского р-на Воронежской обл., рядовой, погиб 18.6.1944, высота 160.

КОВАЛЕВ Николай Иванович, д. Тесновое Рогачевского р-на Гомельской обл., сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

КОПОТИЛОВ Иван Исаакович, род. в 1905, д. Копотилы Вагайского р-на Тюменской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

КОРОЛЕВ Дмитрий Васильевич, с. Стан Шелокма Костовского р-на Горьковской обл., ст. лейтенант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160 (труп оставлен на территории противника).

КОРОТАЕВ Николай Павлович, г. Токмак Киргизской ССР, рядовой, погиб 18.6.1944, высота 160 (плен, штрафная рота - 01.07.1944).

ЛАПТЕВ Алексей Петрович, д. Лисичник Быховского р-на Могилевской обл., рядовой, погиб в ноябре 1941.

МИТИН Андрей Семенович, д. Красное Панинского р-на Воронежской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

МЯЛКИН Александр Иванович, г. Балашов Саратовской обл., мл. сержант в/ч 44649, погиб 26.3.1944 (возможно Обидовичи).

ПАВЛОВ Николай Петрович, ст. Тощица Быховско-го р-на Могилевской обл., ст. сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ПЕТРУНИН Алексей Никифорович, род. в 1920, д. Сетенка Дубровского р-на Брянской обл., ст. сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ПУЩАЕВ Анатолий Корнилович, г. Бутурлиновка Воронежской обл., командир, 1264-й стрелковый полк, погиб 18.6.1944, высота 160 (труп оставлен на территории противника).

РОДИОНОВ Иван Сергеевич, с. Булгановка Николаевского р-на Ульяновской обл., ст. сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

РОЩИН Спиридон Антонович, с. Смяг Новгород-Северского р-на Черниговской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

САДКОВСКИЙ Николай Тихонович, станица Калниболотская Новопокровского р-на Краснодарского края, рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6. 1944, высота 160.

СЕЛИВАНОВ Ефим Иосифович, д. Тощица Быховского р-на, ст. сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

СИЛАЕВ Максим Иванович, г. Борисов, сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

СИПАКОВ Федор Михайлович, д. Елисеевичи Толмачевского р-на Брянской обл., рядовой в/ч 70483, погиб 11.5.1944 (первоначально похоронен 5 км южнее д.Давыдовичи).

СМЫКОВ Иван Иосифович, с. Ленино Липецкой обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

СТРУКОВ Сергей Петрович, с. Рогачевка Новоусманского р-на Воронежской обл., рядовой, погиб 18.6.1944, высота 160.

ТИХОНОВ Василий Андреевич, Лискинский р-н Воронежской обл., рядовой, погиб 18.6.1944, высота 160.

ФЕЛЬБЕРГ Евгений Антонович, род. в 1924, г. Донецк, рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6. 1944.

ЧЕРКАСОВ Иван Иосифович, с. Бугульчан Кумертауского р-на Башкирской АССР, ефрейтор 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ШЕВЧЕНКО Петр Иванович, род. в 1909, хутор Заводы Конотопского р-на Сумской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЩУКИН Василий Петрович, род. в 1909, с. Аряш Камешкирского р-на Пензенской обл., рядовой 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЮНДУНОВ Павел Михайлович, ст. Цимлянская Ростовской обл., мл. сержант, погиб 18.6.1944, высота 160.

ЮРОВ Алексей Михайлович, сержант 1264-го стрелкового полка, погиб 18.6.1944, высота 160 (плен, маршевая рота - 04.07.1944).

Памяць. Историко-документальная хроника Быховского района. 1990г.